Out 1
Out 1 (ژاک ریوت، ۱۹۷۱)
غایت این گزاره‌ی معروف ریوتی: «یک فیلم، مستند شکل‌گیری خود هم هست». اما فیلم ریوت از محدوده‌های گزاره‌ی خود او نیز فراتر می‌رود. «یک فیلم، هم مستند شکل‌گرفتنِ خود است و هم متنی که کار درونی تفسیر و تماشای خود را کامل می‌کند». کنش شکل‌دادن و ساختن سینما و هنر تفسیر و تماشای آن، همه، پا به پای هم، درون این فیلم پیش می‌روند. با دو گروه مختلف نمایشْ صحنه‌های طولانی تمرین ــ آماده‌کردن بدن‌ها و تنظیم صداها، آزادکردن انرژی‌ها، شکل‌دادن کاراکترها، مشاجره بر سر امکان‌های گوناگون نمایش ــ را می‌بینیم و از طریق دو کاراکتر دیگر (ژان-پیر لئو و ژولیت برتو)، به‌گونه‌ای جداگانه، به‌دنبال سرنخ‌هایی می‌گردیم که ممکن است ما را به یک گروه مخفی زیرزمینی برسانند (یا نرسانند). سرنخ‌هایی که از «سیزده‌نفرِ» بالزاک می‌آیند و مسئله‌ی متن و تفسیر را پیچیده‌تر می‌کنند. با دو گروه نمایش ــ یکی از طریق شکل‌دادن باحوصله‌ی ژست‌ها و حرکت‌ها، دیگری از طریق مجموعه‌ی بداهه‌پردازی‌ها ــ شاهد صبور شکل‌گرفتن «روایت» می‌شویم و از طریق دو کاراکتر لئو و برتو به دنبال رمزگشایی از «روایت» می‌رویم. اما مرز میان دو کنش شکل‌دادن و رمزگشایی به‌تدریج محو می‌شود و کار نمایش‌گران و کارآگاهان به‌همدیگر گره می‌خورد. نمایش‌گران با عبور از هر پیچ، فیلم را از نو شکل می‌دهند و کارآگاهان (تماشاگران درونی فیلم) مجبور می‌شوند که از نو تفسیرش کنند. بازی بی‌پایان تفسیر و همزمان ساختن نشانه‌ها. و هرچه پیش‌تر می‌رویم صحنه‌های مشاهده، تمرین و «مستند» کمرنگ‌تر می‌شود و بیشتر و بیشتر در هزارتوهای تفسیر (تماشاکردن، گمانه‌زدن، معنابخشیدن) گیر می‌افتیم. و این‌همه در دل ضربان هرروزه‌ی زیستن در پاریسِ پساشصت‌وهشتی رخ می‌دهد؛ این قصه‌ی آرزوها، شکست‌ها، بن‌بست‌ها و مقصدهای نرسیده‌ی یک دوران. ریوت اینجا «کارت»های بازیِ درون‌ِ فیلم را در پیچیده‌ترین وضعیتِ ممکن با واقعیتِ بیرون فیلم به‌هم‌می‌آمیزد. فیلمی که در چهل‌سال گذشته چندان دیده نشد که معنایش این است که خوشا به حال تمام آن فیلم‌ها که بی‌اطلاع از وجود این ساخته شدند و نو و تجربه‌گر تلقی شدند. ریوت بسیار پیش‌تر و عالی‌تر از بسیاری فیلمسازان دیگر با ایده‌ی روایت‌های موازی کار می‌کند؛ با ایده‌ی شکل‌دادن تلاقی‌ها و تصادف‌ها، کنارهم‌چیدن معناها و بی‌معنایی‌ها؛ در این تلفیق غریب رئالیسم با فرمالیسم. بعضی فیلمسازها تنها فرمالیست‌اند و فیلمسازهای بسیار خوبی هم هستند، بعضی تنها رئالیست‌اند و باز فیلمسازهای خوبی هستند. ریوت هر دو است و بهترینِ هر دو دسته نیز؛ و Out 1 یکی از بزرگترین شاهکارهای او.
نظرات
ارسال یک نظر