نویسنده‌ی در سایه

 

 نویسنده‌ی در سایه (2010 - رومن پولانسکی) – ½**

 

«این عادت مایک بود، خراب کردن یک داستان خوب با تحقیق زیاد». و نویسنده‌ی در سایه‌ی تازه (با بازی اوان مک‌گرگر) نیز که جانشین مایک شده تا زندگینامه‌ی آدام لانگ (پیرس برزنان)، نخست‌وزیرِ سابقِ بریتانیا، را بنویسد انتخابِ او را می‌کند، انتخاب بین یک داستانِ بی‌خطرتر که در آن ضربه‌های دختری به در خانه‌ی آدام زیر یک باران شبانه زندگی سیاسی او رقم می‌زند یا جست و جو برای سر در آوردن از رابطه‌های پشتِ پرده‌ی قدرت. داستان یا پازل پیچیده و هولناک واقعیت؟ تا آنجا که به پولانسکی در مقامِ کارگردانِ نویسنده‌ی در سایه مربوط باشد او بیشتر طرفِ داستان را دارد. بسیار در مورد پس‌زمینه‌ی سیاسی فیلم گفته شده (از مشابهت آدام لانگ به تونی بلر، مواجه با تروریسم در غرب و نیز شباهت‌هایش با زندگی شخصی پولانسکی)، اما این آن چیزی نیست که به فیلم برجستگی ببخشد. پلات در مقیاس کلانش چندان قانع‌کننده به نظر نمی‌رسد، آن هم وقتی کل ماجرای مرموزِ پشت پرده را می‌شود با چند دقیقه جستجو در گوگل پیدا کرد (آهان! پس این آدم برای سیا کار می‌کند). و شاید به این خاطر یک پایان‌بندی بد (و اصلا این شکلِ گره‌گشایی) می‌تواند تا حد فروپاشی جزئیاتی که فیلم با صبر و حوصله ساخته جلو برود. نبرد مردِ کوچک که پا به قلمرو مرموزِ سیاست گذاشته باید حتما فرجام محتوم خودش را هم بیابد - دیوانه‌وار، دیدارِ پیشین پولانسکی با هیچکاک، زمینه‌چینی قانع‌کننده‌تری برای داستانش نداشت؟ اما به رغم این نکته‌ها فیلم را جذاب یافتم. نویسنده‌ی در سایه (که مدام به فیلم‌های پیشین پولانسکی باز می‌گردد: کاراکتری که به تدریج به قالب کسی دیگر در می‌آید، لنگه کفشی که زیر تخت پیدا می‌شود، …) را نه در کلیت که در جزئیات باید دید. جزئیاتی چه در اجرا و چه در قصه‌گویی. اولیویا ویلیامز (به نقش روث همسر آدام لانگ) برگ برنده‌ی فیلم است که به گونه‌ای شگفت‌انگیز شخصیتی لیدی مکبث‌وار را وجوهی انسانی می‌بخشد، زنی قدرتمند در پشت پرده و بازنده در عشق. بی او فیلم بسیار چیزها را از دست می‌داد و فیلمنامه‌ی رابرت هریس (با اقتباسی از رمان خودش) و مجموعه‌ی تیم اجرایی (از کارگردانی پولانسکی تا فیلمبردارش پل ادلمن که غنای بصری فیلم مدیون اوست) دست به دست هم می‌دهند تا هر سه فصل قهرمانِ فیلم با روث به بهترین فصل‌های فیلم بدل شوند - دو فصل قدم‌زنی در جزیره و آن گفتگوی مفصل شبانه (رابرت هریس یک شوخ‌طبعی هوشمندانه در دیالوگ‌نویسی دارد). … اما حیف، امان از پایان‌ها. نتیجه؟ فیلمی بارها بهتر از چند فیلم پیشین پولانسکی (از فیلم‌های پرسر و صدایی نظیر پیانیست و دروازه‌ی نهم)، بارها بهتر از انبوه تریلرهای دور و بر (جزئیاتش می‌تواند معیاری به دست دهد بر اینکه چرا خیلی فیلم‌های تیپیک ژانر درست کار نمی‌کنند) ولی همچنان با فاصله از فیلم‌های درخشان سال‌های دورِ پولانسکی. 

 

راه‌های میان‌بُر بخشِ تازه‌ی وبلاگ است و بیشتر دربردارنده‌ی فلش‌ریویو‌هاست. تاکید اینجا بیشتر بر موضع‌گیری است (برایم همان کارکرد جدول ستاره‌ها را دارد با کمی توضیح بیشتر) و معرفی (در مورد فیلم‌هایی که اصلا بهشان پرداخته نمی‌شود یا آن‌قدر کم دیده شده‌اند که نمی‌شود مفصلتر در موردشان صحبت کرد) و یادآوری (در مورد بعضی فیلم‌های مهجورتر قدیمی). و اینکه بخشی است که سبب می‌شود این وبلاگ سریعتر به روز شود.